Τριπλά Αρνητικός Καρκίνος Μαστού

  • Τι είναι ο τριπλά αρνητικός καρκίνος μαστού;

Με τον όρο "τριπλά" αρνητικός καρκίνος του μαστού αναφερόμαστε σε καρκίνους μαστού που έχουν αρνητικούς τους δύο ορμονικούς υποδοχείς (οιστρογόνων και προγεστερόνης) και στερούνται έκφρασης του υποδοχέα του γονιδίου cerbB2.

Πριν από μια δεκαετία δημοσιεύτηκε μια επαναστατική μελέτη η οποία, με βάση την έκφραση πολλών γονιδίων, διέκρινε τους καρκίνους του μαστού σε μοριακούς υποτύπους. Ανάμεσα σε αυτούς, ένα ποσοστό περίπου 15% στο σύνολο των καρκίνων του μαστού, ανήκαν στον υπότυπο "βασικού" τύπου (basal - like). Ο υπότυπος αυτός έχει την χειρότερη πρόγνωση. Οι μελέτες που ακολούθησαν έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική αντιστοιχία ανάμεσα στον υπότυπο "βασικού" τύπου και στους όγκους του μαστού που είχαν αρνητικούς τους δύο ορμονικούς υποδοχείς (οιστρογόνων και προγεστερόνης), καθώς και τον υποδοχέα cerbB2.

Είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι με τον όρο "βασικού" τύπου καρκίνος αναφερόμαστε σε μοριακές τεχνικές που μελετούν τα γονίδια, ενώ με τον όρο "τριπλά" αρνητικός καρκίνος αναφερόμαστε σε τεχνικές ανοσοϊστοχημείας, που είναι πιο απλές και πιο φθηνές και μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινή πρακτική.

Είναι επίσης απαραίτητο να τονιστεί ότι δεν υπάρχει πλήρης αντιστοιχία μεταξύ του όρου "βασικού" τύπου καρκίνος του μαστού και "τριπλά" αρνητικός καρκίνος του μαστού.

  • Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ασθενών με τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού;

Οι "τριπλά" αρνητικοί καρκίνοι μαστού έχουν συνήθως πιο επιθετικά χαρακτηριστικά, δηλαδή έχουν πιο συχνά διηθημένους λεμφαδένες της μασχάλης, είναι πιο συχνά grade III και έχουν υψηλό δείκτη κυτταρικού πολλαπλασιασμού (Ki67). Αυτά τα χαρακτηριστικά συνήθως συνοδεύονται και με πιο επιθετική κλινική συμπεριφορά.

  • Ποια είναι η συχνότητα εμφάνισής του;

Η συχνότητα εμφάνισης του "τριπλά" αρνητικού καρκίνου μαστού είναι περίπου 15%.

Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου; Αν ναι, ποιοί είναι αυτοί;

Ένα ποσοστό από τους "τριπλά" αρνητικούς καρκίνους του μαστού αντιπροσωπεύει τις γυναίκες με κληρονομούμενο καρκίνο του μαστού και μετάλλαξη των γονιδίων BRCA1 και BRCA2. Οι περισσότεροι από τους καρκίνου μαστού που εμφανίζονται σε ασθενείς με μετάλλαξη BRCA1 και BRCA2 είναι "τριπλά" αρνητικοί αλλά δεν ισχύει το αντίστροφο.

  • • Ποιες είναι οι ενδεδειγμένες θεραπείες;

Επειδή ο "τριπλά" αρνητικός καρκίνο μαστού έχει πιο επιθετική κλινική συμπεριφόρα αντιμετωπίζεται πάντοτε με συμπληρωματική χημειοθεραπεία μετά την αρχική διάγνωσή του. Οι περισσότεροι ογκολόγοι προτιμούν να χορηγούν εντατικοποιημένη χημειοθεραπεία που περιλαμβάνει ανθρακυκλίνη, κυκλοφωσμαμίδη και ταξάνη. Κάποιοι προσθέτουν και παράγωγα πλατίνας. Σημειωτέον ότι στις ασθενείς με "τριπλά" αρνητικό καρκίνο του μαστού δεν μπορούμε να χορηγήσουμε ορμονοθεραπεία (αφού έχουν αρνητικούς υποδοχείς), ούτε φάρμακα που στοχεύουν τον υποδοχέα cerbB2 π.χ. Herceptin (αφού στερούνται έκφρασης του υποδοχέα αυτού).

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των "τριπλά" αρνητικών καρκίνων μαστού είναι η πολύ καλή ανταπόκρισή τους στην προεγχειρητική χημειοθεραπεία. Μια ομάδα "τριπλά" αρνητικών καρκίνων μαστού μπορεί να "εξαφανιστεί" τελείως με την προεγχειρητική χημειοθεραπεία, έτσι ώστε μετά την μαστεκτομή να μην ανευρίσκονται καθόλου καρκινικά κύτταρα στο μαστό. Αυτή η πολύ καλή ανταπόκριση ονομάζεται παθολογοανατομική πλήρης ύφεση και σε όσες περιπτώσεις συμβεί η πρόγνωση είναι άριστη. Για τον παραπάνω λόγο οι ογκολόγοι πιο εύκολα αποφασίζουν την χορήγηση προεγχειρητικής χημειοθεραπείας στον "τριπλά" αρνητικό καρκίνο του μαστού.

  • Υπάρχουν νεότερα ερευνητικά δεδομένα όσον αφορά τον τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού;

Υπάρχουν πολλά νεότερα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με τον "τριπλά" αρνητικό καρκίνο του μαστού. Πρώτα - πρώτα έχουμε σήμερα καταλάβει ότι και μέσα στον ίδιο τον "τριπλά" αρνητικό καρκίνο μαστού υπάρχουν πολλές υποκατηγορίες. Κάποιες εξ αυτών (π.χ. ο μυελο ειδής καρκίνος) έχουν πολύ καλή πρόγνωση, επομένως δεν είναι όλοι οι "τριπλά" αρνητικοί καρκίνοι μαστοί το ίδιο επιθετικοί.

Έχουμε αποκρυπτογραφήσει αρκετά χαρακτηριστικά των "τριπλά" αρνητικών καρκίνων του μαστού και έχουμε βρει μια σειρά "μονοπατιών" καρκινογένεσης που είναι ενεργοποιημένα, τα οποία προσπαθούμε να στοχεύσουμε με κατάλληλα φάρμακα. Η κατηγορία αυτή του καρκίνου του μαστού έχει μπει για τα καλά στο κέντρο της προσοχής της επιστήμης. Σήμερα δοκιμάζονται πολλές νέες θεραπείες, που περιλαμβάνουν όχι μόνο χημειοθεραπευτικά φάρμακα αλλά και στοχευμένες θεραπείες για τον "τριπλά" αρνητικό καρκίνο του μαστού π.χ. αναστολείς του ενζύμου PARP, αναστολείς της αγγειογένεσης, αναστολείς του μονοπατιού AKT/mTOR κ.α.

Χρήστος Χριστοδούλου
Παθολόγος - Ογκολόγος